ΤΡΟΤΣΚΙ: Η ΧΡΕΟΚΟΠΙΑ ΤΗΣ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Η ΧΡΕΟΚΟΠΙΑ ΤΗΣ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑΣ


Το ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΑΦΕΝΕΙΟ έχει ήδη δημοσιεύσει ένα άρθρο του ΛΕΩΝ ΤΡΟΤΣΚΙ στη Σελίδα ΟΠΛΟΣΤΑΣΙΟ ΤΟΥ ΜΑΡΞΙΣΜΟΥ για την ατομική τρομοκρατία. Σήμερα έχουμε εξασφαλίσει άλλα τρία άρθρα του ιδίου για το θέμα αυτό τα οποία θα τα δημοσιεύσουμε στην ίδια Σελίδα. Τα κείμενα αυτά έχουν γραφτεί σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, καλύπτοντας μια χρονική περίοδο τριών δεκαετιών, από το 1909 έως το 1939, με αφορμή διαφορετικά γεγονότα. Παρόλα αυτά η θέση του Τρότσκι απέναντι στο ζήτημα, όπως προβάλλει και μέσα από τα άρθρα του, είναι σταθερή και, από το πρώτο έως το τελευταίο, αυτή δεν έχει αναθεωρηθεί στο ελάχιστο. Ο Τρότσκι διατυπώνει τις κλασικές απόψεις του Μαρξισμού για την "ατομική τρομοκρατία", τις οποίες υποστήριζαν ο Μαρξ, ο Ενγκελς και ο Λένιν.
Σήμερα δημοσιεύουμε ένα απόσπασμα από ένα άρθρο του, με τίτλο "Η χρεοκοπία της τρομοκρατίας και του κόμματός της" (Για την υπόθεση Αζεφ), το οποίο δημοσιεύτηκε, για πρώτη φορά, στο πολωνικό έντυπο Przeglad Socyaldemokratyczny, τον Μάιο του 1909. Το άρθρο γράφτηκε ως μια ανάλυση των εντυπωσιακών αποκαλύψεων όσον αφορά τον Γέβνο Αζεφ, κορυφαίο ηγέτη του ένοπλου σκέλους του Σοσιαλιστικού Επαναστατικού Κόμματος. Στις αρχές του 1909, ο Αζεφ αποκαλύφθηκε ότι ήταν πράκτορας της τσαρικής μυστικής αστυνομίας. Κατά τη διάρκεια της καριέρας του ως πράκτορας - προβοκάτορας, ο Αζεφ ήταν υπεύθυνος για τη δολοφονία του υπουργού που τον προσέλαβε!


Για έναν ολόκληρο μήνα, η προσοχή όλων όσοι μπορούσαν να διαβάσουν και να συλλογιστούν, τόσο στη Ρωσία όσο και σε ολόκληρο τον κόσμο, είχε επικεντρωθεί στον Αζεφ. Η "υπόθεσή" του είναι γνωστή στον καθένα, από τις νόμιμες εφημερίδες και από τις εκθέσεις των συζητήσεων της Δούμας, από τις επερωτήσεις των βουλευτών σχετικά με τον Αζεφ. Τώρα, ο Αζεφ έχει περάσει στο παρασκήνιο. Το όνομά του εμφανίζεται όλο και λιγότερο συχνά στις εφημερίδες. Παρ΄ όλα αυτά, πρωτού πετάξουμε τον Αζεφ, μια για πάντα, στο σκουπιδοτενεκέ της ιστορίας, θεωρούμε αναγκαίο να συνοψίσουμε τα κυριότερα πολιτικά διδάγματα, όχι αναφορικά με τις μηχανορραφίες των τύπων του είδους του Αζεφ, αλλά όσον αφορά την τρομοκρατία, στο σύνολό της, και τη στάση που κρατούν απέναντί της τα κυριότερα πολιτικά κόμματα της χώρας.
Η ατομική τρομοκρατία ως μέθοδος για την πολιτική επανάσταση αποτελεί τη ρωσική "εθνική" μας συμβολή. Ασφαλώς, ο φόνος "τυράννων" είναι σχεδόν τόσο παλιός όσο και ο ίδιος ο θεσμός της "τυραννίας" και οι ποιητές όλων των εποχών έχουν συνθέσει πολλούς ύμνους προς τιμήν του απελευθερωτικού στιλέτου. Ομως, η συστηματική τρομοκρατία θεωρεί καθήκον της την εξόντωση κάθε σατράπη, υπουργού και μονάρχη, του κάθε "Σάσκα" (σ.σ. είναι υποκοριστικό του ονόματος Αλέξανδρος και υπονοεί τους τσάρους Αλέξανδρο τον 1ο και 2ο), όπως, στη δεκαετία του 1880, όταν ένα μέλος της "Ναρόντναγια Βόλια" ("Λαϊκή Θέληση") διατύπωσε με όρους "οικειότητας" το πρόγραμμα της τρομοκρατίας. Αυτό το είδος τρομοκρατίας, το οποίο αντιστοιχεί στον απολυταρχισμό της γραφειοκρατικής ιεραρχίας και δημιουργεί τη δική του επαναστατική γραφειοκρατία, αποτελεί αποκλειστικό προϊόν των δημιουργικών δυνάμεων της ρωσικής ιντελιγκέντσιας.
Φυσικά, το φαινόμενο αυτό πρέπει να έχει βαθύτερες αιτίες, τις οποίες θα πρέπει να τις αναζητήσουμε, πρώτον, στη φύση της ρωσικής απολυταρχίας, και, δεύτερον, στη φύση της ρωσικής ιντελιγκέντσιας. Πρωτού γίνει δημοφιλής η ίδια η ιδέα της καταστροφής της απολυταρχίας με μηχανικά μέσα, ο κρατικός μηχανισμός έπρεπε να νοηθεί ως ένα καθαρά εξωτερικό όργανο καταναγκασμού, που δεν έχει καθόλου ρίζες στην ίδια την κοινωνική οργάνωση. Ακριβώς έτσι έβλεπε τη ρωσική απολυταρχία η ρωσική ιντελιγκέντσια.

ΟΙ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΒΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΡΩΣΙΚΗΣ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Τούτη η ψευδαίσθηση είχε τη δική της ιστορική βάση: Ο τσαρισμός διαμορφώθηκε κάτω από την πίεση των πιο πολιτιστικά ανεπτυγμένων κρατών της Δύσης. Για να μπορέσει να ανταποκριθεί στον ανταγωνισμό του με αυτά, έπρεπε να ρουφάει το αίμα των λαϊκών μαζών και, με αυτόν τον τρόπο, αφαιρούσε το οικονομικό έδαφος ακόμα και των προνομιούχων τάξεων. Αυτές οι τάξεις δεν μπορούσαν να φθάσουν στο υψηλό πολιτιστικό επίπεδο που είχαν αποκτήσει οι προνομιούχες τάξεις της Δύσης. Σε αυτήν την κατάσταση, το 19ο αιώνα, προστέθηκε και η ισχυρή πίεση του ευρωπαϊκού χρηματιστηρίου. Οσο μεγαλύτερα ποσά δανειζόταν το τσαρικό καθεστώς τόσο λιγότερο εξαρτόταν άμεσα από τις οικονομικές σχέσεις που επικρατούσαν μέσα στη χώρα.
Αυτός, διαμέσου του ευρωπαϊκού κεφαλαίου, εξοπλίστηκε με την ευρωπαϊκή στρατιωτική τεχνολογία και, έτσι, εξελίχθηκε σε έναν "αυτάρκη" οργανισμό (φυσικά, με τη σχετική έννοια του όρου), ο οποίος υψώθηκε πάνω απ΄ όλες τις κοινωνικές τάξεις. Μια τέτοια κατάσταση θα μπορούσε, φυσικά, να δημιουργήσει την ιδέα της ανατίναξης αυτού του εξωγενούς εποικοδομήματος, με δυναμίτη. Η ιντελιγκέντσια θεώρησε ότι αυτό το έργο καλούνταν να το πραγματοποιήσει η ίδια. Οπως το κράτος, η διανόηση αναπτύχθηκε κάτω από την απευθείας και άμεση πίεση της Δύσης. Οπως και ο εχθρός της, το κράτος, η ιντελιγκέντσια, όρμησε για να μπει επικεφαλής στον τομέα της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας, το κράτος τεχνολογικά, η διανόηση ιδεολογικά.
Ενώ στις παλαιότερες αστικές κοινωνίες της Ευρώπης οι επαναστατικές ιδέες εξελίσσονταν λίγο-πολύ παράλληλα με την ανάπτυξη των ευρύτερων επαναστατικών δυνάμεων, στη Ρωσία, η ιντελιγκέντσια κατάφερε να προσεγγίσει τις έτοιμες πολιτιστικές και πολιτικές ιδέες της Δύσης και να επαναστατικοποιήσει τη σκέψη της, πριν η οικονομική ανάπτυξη της χώρας να δημιουργήσει σοβαρές επαναστατικές τάξεις, από τις οποίες θα μπορούσε να λάβει υποστήριξη.

ΞΕΠΕΡΑΣΜΕΝΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, δεν έμεινε τίποτε άλλο στη διανόηση από το να πολλαπλασιάσει τον επαναστατικό της ενθουσιασμό με την εκρηκτική ισχύ της νιτρογλυκερίνης. Ετσι, πρόβαλε η κλασική τρομοκρατία της "Ναρόντναγια Βόλια". Αυτή έφθασε στο απόγειό της μέσα σε δυο-τρία χρόνια και, κατόπιν, περιορίστηκε, σύντομα, στο μηδέν, έχοντας αναλώσει γοργά τη φλογερή της πάλη, όλες τις μαχητικές εφεδρείες που η αριθμητικά αδύναμη ιντελιγκέντσια μπορούσε να προμηθεύσει.
Η τρομοκρατία των σιοσιαλεπαναστατών υπήρξε σε γενικές γραμμές, το προϊόν των ίδιων αυτών ιστορικών παραγόντων: από τη μια μεριά, του "αυτάρκους" δεσποτισμού του ρωσικού κράτους και, από την άλλη, της "αυτάρκους" ρωσικής επαναστατικής ιντελιγκέντσιας. Ομως, δεν είχαν περάσει καλά-καλά δύο δεκαετίες, χωρίς να ασκήσουν κάποια επίπτωση και κάνουν την εμφάνισή τους οι τρομοκράτες της δεύτερης γενιάς. Αυτοί παρουσιάζονται ως επίγονοι που φέρουν τη σφραγίδα των "ιστορικά ξεπερασμένων". Η εποχή της καπιταλιστικής "θύελλας και ορμής" (Sturm und Drang), της όγδοης και ένατης δεκαετίας του 19ου αιώνα, δημιούργησε και παγίωσε ένα αριθμητικά μεγάλο βιομηχανικό προλεταριάτο, προκαλώντας σοβαρές επεμβάσεις στην οικονομική απομόνωση της υπαίθρου και συνδέοντάς την πιο στενά με το εργοστάσιο και την πόλη.
Πίσω από την "Ναρόντναγια Βόλια" δεν υπήρχε, στην πραγματικότητα, καμία επαναστατική τάξη. Οι σοσιαλεπαναστάτες, απλώς, δεν ήθελαν να δουν το επαναστατικό προλεταριάτο. Τουλάχιστον, δεν ήταν ικανοί να αντιληφθούν την πλήρη ιστορική σημασία του.
Φυσικά, μπορεί εύκολα κανείς να συγκεντρώσει μια ντουζίνα διαφόρων σκόρπιων περικοπών από την πολιτική φιλολογία των σοσιαλεπαναστατών, όπου αναφέρουν ότι χρησιμοποιούν την τρομοκρατία, όχι στη θέση του μαζικού αγώνα, αλλά ταυτόχρονα με αυτόν. Ομως, οι περικοπές αυτές μαρτυρούν μόνο την ύπαρξη της αντιπαράθεσης που έπρεπε να διεξαγάγουν οι ιδεολόγοι της τρομοκρατίας εναντίον των μαρξιστών, οι οποίοι ήταν οι θεωρητικοί του μαζικού αγώνα. Αυτό, όμως, δεν αλλάζει τα πράγματα. Από την ίδια της την ουσία η τρομοκρατία απαιτεί μια τέτοια συμπυκνωμένη ενέργεια για τη "μεγάλη στιγμή", μια τέτοια υπερεκτίμηση του προσωπικού ηρωισμού και, τελικά, μια τέτοια "ερμητική" συνωμοτικότητα, ώστε - αν όχι λογικά, τότε ψυχολογικά - να αποκλείει ολοκληρωτικά τη ζύμωση και την οργανωτική δουλειά μέσα στις μάζες.
Για τους τρομοκράτες, μέσα σε ολόκληρο το πεδίο της πολιτικής, υπάρχουν μόνο δύο κεντρικές εστίες: η κυβέρνηση και η ένοπλη οργάνωση. "Η κυβέρνηση είναι έτοιμη να συμφιλιωθεί προσωρινά με την ύπαρξη όλων των άλλων πολιτικών ρευμάτων", έγραφε ο Γκέρσουν (ένας από τους ιδρυτές του ένοπλου σκέλους των σοσιαλεπαναστατών) στους συντρόφους του, τη στιγμή που αντιμετώπιζε την καταδίκη του σε θάνατο, "άλλα έχει αποφασίσει να κατευθύνει όλα της τα πλήγματα για τη συντριβή του Σοσιαλεπαναστατικού Κόμματος". "Πιστεύω ειλικρινά", έλεγε ο Καλιάεφ (ένας άλλος σοσιαλεπαναστάτης τρομοκράτης), σε μία ανάλογη στιγμή, "ότι η γενιά μας, με επικεφαλής το ένοπλο σκέλος της οργάνωσης, θα καταργήσει την απολυταρχία".
Οτιδήποτε βρίσκεται έξω από το πλαίσιο της τρομοκρατίας αποτελεί μονάχα το σκηνικό του αγώνα και, στην καλύτερη περίπτωση, πρόκειται για ένα επικουρικό μέσο. Μέσα στο εκτυφλωτικό φως των βομβών που εκρήγνυνται το περίγραμμα των πολιτικών κομμάτων και οι διαχωριστικές γραμμές του ταξικού αγώνα εξαφανίζονται, χωρίς να αφήνουν ούτε ένα ίχνος. Ακούσαμε τη φωνή του Γκέρσουνι, του μεγαλύτερου των ρομαντικών και του καλύτερου επαγγελματία στην άσκηση της νέας τρομοκρατίας, ο οποίος προτρέπει τους συντρόφους του "να αποφύγουν τη ρήξη, όχι μόνο με τις τάξεις των επαναστατών, αλλά ακόμα και με τα κόμματα της αντιπολίτευσης, γενικά".

Η ΛΟΓΙΚΗ ΤΗΣ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

"Οχι υποκαθιστώντας τις μάζες, αλλά μαζί με αυτές". Ωστόσο, η τρομοκρατία είναι μια τόσο "απόλυτη" μορφή πάλης, ώστε να μην αρκείται σε ένα περιορισμένο και δευτερεύοντα ρόλο μέσα στο κόμμα. Εχοντας γεννηθεί από την έλλειψη μιας επαναστατικής τάξης και αναγεννημένη από την απουσία εμπιστοσύνης στις επαναστατικές μάζες, η τρομοκρατία μπορεί να διατηρηθεί μόνο με την εκμετάλλευση της αδυναμίας και της αποδιοργάνωσης των μαζών, υποτιμώντας τις κατακτήσεις τους και υπερτονίζοντας τις αποτυχίες τους. "Βλέπουν ότι είναι αδύνατο, δεδομένης της φύσης των σύγχρονων εξοπλισμών, για τις λαϊκές μάζες να χρησιμοποιήσουν τα δίκρανα και τα ρόπαλα - αυτά τα πανάρχαια όπλα του λαού - για να καταστρέψουν τις Βαστίλες της σύγχρονης εποχής", είπε ο Ζντάνωφ, ο συνήγορος των τρομοκρατών στη δίκη του Καλιάεφ.
Μετά την 9η Ιανουαρίου (το μακελλειό της "Ματωμένης Κυριακής", το οποίο σήμανε την αρχή της επανάστασης του 1905), είδαν τι επακολούθησε και απάντησαν στα πολυβόλα και στα επαναληπτικά όπλα με τα περίστροφα και τις βόμβες. Αυτά είναι τα οδοφράγματα του 20ου αιώνα. Τα περίστροφα των μεμονωμένων ηρώων στη θέση των δικράνων και των ροπάλων του λαού, οι βόμβες στη θέση των οδοφραγμάτων, αυτή είναι η πραγματική φόρμουλα της τρομοκρατίας.
Ανεξάρτητα από το είδος του δευτερεύοντα ρόλου, στον οποίο τοποθετείται η τρομοκρατία από τους θεωρητικούς της "σύνθεσης", που προέρχονται από το κόμμα {των σοσιαλεπαναστατών}, στην πραγματικότητα, αυτή καταλαμβάνει μια ιδιαίτερα τιμητική θέση. Το ένοπλο σκέλος, το οποίο η επίσημη κομματική ιεραρχία τοποθετεί κάτω από την Κεντρική Επιτροπή, αποδεικνύεται αναπόφευκτα ότι, τελικά, βρίσκεται πάνω από αυτήν, πάνω απ΄ όλο το κόμμα και από ολόκληρη τη δουλειά του, μέχρι τη στιγμή που η σκληρή μοίρα τη θέτει κάτω από τον έλεγχο της πολιτικής αστυνομίας.
Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος για το οποίο η κατάρρευση του ένοπλου σκέλους {του κόμματος των σοσιαλεπαναστατών}, ως αποτέλεσμα μιας συνωμοσίας της αστυνομίας, αναπόφευκτα συνεπάγεται και την πολιτική κατάρρευση του ίδιου του κόμματος.

Πήραμε ένα μήνυμα και το δημοσιεύουμε εδώ. Ευχαριστούμε για τις επισημάνσεις

Τροτσκιστικές Εκδόσεις - Δελτίο Κομμουνιστικής Προπαγάνδας
propagandistis@yahoo.com
Προς τον υπεύθυνο του “Πολιτικού Καφενείου ‘Ο Μέγας Ανατολικός»,
Παναγιώτη Βήχο

Αγαπητέ σύντροφε,

Διαβάσαμε στην ιστοσελίδα σου (Πέμπτη 27/12/02) το άρθρο του Λέοντα Τρότσκι, με τίτλο, «Η χρεοκοπία της τρομοκρατίας» (σελίδα «Οπλοστάσιο του μαρξισμού») και διαπιστώσαμε ότι η ελληνική μετάφραση του κειμένου που δημοσιεύεις είναι αυτή που περιέχεται στο βιβλίο, «Λέων Τρότσκι: Ενάντια στην ατομική τρομοκρατία, Συλλογή Κειμένων», το οποίο εκδόθηκε τον Αύγουστο του 2002 από τις «Τροτσκιστικές Εκδόσεις». Δυστυχώς, όμως, δεν είδαμε να αναφέρεται πουθενά η σχετική πηγή. Ενώ υποστηρίζουμε ανεπιφύλακτα την αναπαραγωγή και κυκλοφορία σε οποιαδήποτε μορφή όλων των έργων των κλασσικών του μαρξισμού, θεωρούμε ότι αποτελεί στοιχειώδη και αυτονόητη υποχρέωση όσων τις δημοσιεύουν να αναφέρουν ρητά τις πηγές.
Θα θέλαμε, επίσης, να παρατηρήσουμε ότι σε παλαιότερο άρθρο που δημοσιεύεται στο «Αρχείο» της ιστοσελίδας, με τίτλο, «Μαρξισμός και Τρομοκρατία» (6/9/02)
αναφέρεται ότι αυτό δημοσιεύεται για πρώτη φορά στα ελληνικά. Αυτό δεν είναι
σωστό. Η πρώτη δημοσίευση που, τουλάχιστον, εμείς γνωρίζουμε έχει γίνει στο
βιβλίο «Λέον Τρότσκι: Γερμανία: Ο φασισμός και το εργατικό κίνημα», εκδόσεις,
«Πρωτοποριακή Βιβλιοθήκη», Αθήνα, Μάρτης 1978, σ. 145-159. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για το άρθρο του Τρότσκι, με τίτλο, «Για την τρομοκρατία», το οποίο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά, το Νοέμβριο του 1911, στο περιοδικό «Der Kampf» («Ο Αγώνας»), μηναίο θεωρητικό όργανο της αυστριακής σοσιαλδημοκρατίας.
Το ίδιο άρθρο δημοσιεύτηκε με τον τίτλο, «Γιατί οι μαρξιστές αντιτίθενται στην
ατομική τρομοκρατία;» στην παραπάνω συλλογή των «Τροτσκιστικών Εκδόσεων», στην οποία, περιλαμβάνονται, με νέα, δική μας, μετάφραση στα ελληνικά, τέσσερα
κείμενα του Τρότσκι για την ατομική τρομοκρατία. Και τα τέσσερα αυτά άρθρα έχουν ήδη δημοσιευτεί στα ελληνικά στην παραπάνω έκδοση της «Πρωτοποριακής
Βιβλιοθήκης».
Ο λόγος για τον οποίο προχωρήσαμε στην έκδοση αυτών των κειμένων, το καλοκαίρι του 2002, δεν ήταν για να επιδείξουμε μια μεταφραστική ή εκδοτική
αποκλειστικότητα, αλλά για να καταδείξουμε τις πραγματικές θέσεις του
επαναστατικού μαρξισμού για το ζήτημα της ατομικής τρομοκρατίας, μέσα στο
αντιδραστικό κλίμα που είχε δημιουργήσει ο αστικός Τύπος με αφορμή την υπόθεση της ΕΟ 17 Νοέμβρη (βλ. Εισαγωγή στο σχετικό βιβλίο, η οποία δημοσιεύτηκε στο «Μέγα Ανατολικό» τον Αύγουστο του 2002).

Συντροφικά,

Τροτσκιστικές Εκδόσεις – Δελτίο Κομμουνιστικής Προπαγάνδας